Пераемнасць пакаленняў і ведаў — залог паспяховай работы калектыву і ўсяго завода. Прыемна, калі дзеці, выбіраючы прафесію, ідуць па шляху бацькоў. Кожны з іх ідзе сваёй дарогай, але робіць унёсак у працоўныя дасягненні адзінага для ўсёй сям'і «Азоту».
Агульны працоўны стаж дынастыі Логіс у ААТ «Гродна Азот» складае 120 гадоў. Старэйшыя прадстаўнікі гэтага прозвішча ўжо на заслужаным адпачынку, малодшыя працягваюць працоўную біяграфію і з кожным годам павялічваюць сумарную выслугу гадоў.
У лік ганаровых хімікаў прадпрыемства ўваходзіць заснавальнік дынастыі Яўгеній Аляксеевіч Логіс. Родам ён з вёскі Тулоўшчына Пружанскага раёна Брэсцкай вобласці.
— Чаму стаў хімікам? Мой бацька заўсёды хацеў, каб дзеці атрымалі вышэйшую адукацыю, — расказвае Яўген Аляксеевіч. — Старэйшы брат вывучыўся на лекара, а я планаваў асвоіць прафесію інжынера. Але атрымалася так, што пасля заканчэння школы прыехаў у Гродна, дзе ўжо жылі брат і дзве сястры, і паступіў у вучылішча хімікаў №49 на апаратчыка.
Пасля заканчэння навучальнай установы з адзнакай Яўгену Аляксеевічу Логісу далі накіраванне ў Ленінградскі хіміка-тэхналагічны інстытут імя Ленсавета. У вучылішчы якраз пачаўся працэс замены атэстатаў на дыпломы, і трэба было пачакаць дакументы. Але калі ўсё было гатова, спазніліся на адзін дзень. «Сказалі прыязджаць у наступным годзе, — успамінае Яўген Аляксеевіч, — і я пайшоў на «Азот».
Пасля вучылішча Е. А. Логісу быў прысвоены шосты разрад, але, так як ужо ўсе месцы ўжо былі размеркаваны, яго накіравалі ў цэх аміяк-1 апаратчыкам чацвёртага разраду. Далей была воінская служба і вучоба ў філіяле Расійскага хіміка-тэхналагічнага ўніверсітэта імя Д. І. Мендзялеева. Пасля яго заканчэння Яўгеній Аляксеевіч Логіс зноў прыйшоў на «Азот». Гэта было ў 1978 годзе.
— Павінен быў працаваць на капралактаме, — кажа Яўген Аляксеевіч, — але мяне перахапіў Серафім Іванавіч Трафімовіч, які ў той час быў вядучым інжынерам ПТА, і забраў у цэх аміяк-1. Дык я зноў туды вярнуўся.
Прайшоў стажыроўку, працаваў начальнікам змены, затым начальнікам аддзялення, намеснікам начальніка цэха, а пасля яго закрыцця перайшоў на вытворчасць капралактама ў цэх АЗН, дзе таксама першапачаткова працаваў намеснікам кіраўніка структурнага падраздзялення, а потым і начальнікам цэха АЗН. На гэтай кіруючай пасадзе адпрацаваў да адыходу на заслужаны адпачынак.
— Усяго хапала ў маёй прафесійнай дзейнасці, — успамінае родапачынальнік дынастыі Логіс. — І поспехі былі, і памылкі. Першы аміяк, напрыклад, быў вельмі складанай вытворчасцю. Часта ўзнікалі непаладкі, здараліся спыненні цэха. Бывала, што і па трое, і па чатыры суткі даводзілася быць на працы, якая займала першае месца ў жыцці. Разам з тым, да адыходу на заслужаны адпачынак маральна рыхтаваўся загадзя. Але, тым не менш, стала сумна да слёз, калі начальнікі цэхаў вытворчасці капралактаму, адміністрацыя завода ўручалі падарункі і казалі словы на дарогу развітальныя. Усё ж працаваў, не шкадуючы сваіх нерваў і сіл, і вось, усё завяршылася…
З 1980 па 2009 гады дыспетчарам вытворчага аддзела «Азоту» працавала жонка Яўгена Аляксеевіча Логіса Ніна Дзмітрыеўна. Нарадзілася і вырасла яна ў Туркменіі. «Прыехала ў Маскву паступаць у інстытут, — распавядае Ніна Дзмітрыеўна, — і сустрэла Яўгена Аляксеевіча. Вось так потым і апынулася ў Гродне».
Завод уразіў сваёй маштабнасцю. Дыспетчары размяшчаліся ў 342 корпусе. Пасля бурнага і вясёлага інстытуцкага жыцця пачынаць працаваць было страшнавата.
Ніна Дзмітрыеўна Логіс успамінае:
— Яшчэ стажыравалася, як здарыўся кур'ёзны выпадак. На працу мяне прымаў начальнік ПТА Валерый Іванавіч Шаўчэнка. І дырэктар прадпрыемства, і галоўны інжэнер тады былі ў камандзіроўцы. Я іх у вочы ні разу і не бачыла. Дык вось, знаходжуся адна на працоўным месцы, адчыняюцца дзверы, заходзіць чалавек. Прывітаўся, спытаў кагосьці з персаналу, а я цікаўлюся: «Вы хто?» Ён адказвае: «Я? Дырэктар аб'яднання, Уладзімір Андрэевіч Іваноў. А вы хто?» «А я — стажор ...» Вось так і пазнаёміліся.
Дыспетчар — гэта дыпламат, якому нельга панікаваць пры вырашэнні пытанняў, трэба ўмець згладжваць вострыя моманты, трымаць руку на пульсе — дзеліцца сакрэтамі прафесіі, якой прысвяціла 29 гадоў жыцця, Ніна Дзмітрыеўна Логіс. І ўвесь гэты час прайшло ў дружным калектыве адданых справе хімікаў. Прыйшла ў змену на месца Любові Аляксандраўны Мароз, якая пайшла на пенсію. Стажыравалася ў Вольгі Тарасаўны Ляшко. Працавала разам з Наталляй Яфімаўнай Луневіч. Да гэтага часу падтрымлівае сяброўскую сувязь з Наталляй Пятроўнай Калеснікавай. Нядаўна пайшла з жыцця былая калега Надзея Мікітаўна Кажэцкая.
— Свой апошні працоўны дзень памятаю, як учора, — кажа Ніна Дзмітрыеўна. — Завяршаць працоўны шлях было вельмі складана. Падчас начной змены па гучнай сувязі развіталася з калегамі, падзякавала за сумесную працу. Першы час абвыкнуць да новага вольнага жыцця было нялёгка, але неўзабаве ўсё ўвайшло ў сваю каляіну.
Прытрымліваючыся прыкладу бацькоў, працуюць у ААТ «Гродна Азот» сыны Яўгена Аляксеевіча і Ніны Дзмітрыеўны Павел і Вячаслаў. «Перада мной не стаяла задача, ісці па іх шляху, — распавёў Павел Яўгенавіч Логіс. — У выбары маёй будучай прафесіі не апошнюю ролю адыграла настаўніца хіміі. Неяк абмовіўся ёй незнарок, што бацькі — хімікі, і яна стала больш пільна звяртаць на мяне ўвагу, падкідваць дадатковыя заданні. У выніку без праблем паступіў у Беларускі дзяржаўны тэхналагічны ўніверсітэт, пасля заканчэння якога па размеркаванні патрапіў на завод, адпрацаваў тыдзень і сышоў на воінскую службу».
У 2002 годзе П. Я. Логіс вярнуўся на прадпрыемства ў цэх аміяк-3 і некаторы час працаваў начальнікам змены. Але, як часта бывае, у маладосці вабіць жаданне пакараць невядомыя гарызонты. Вось і Паўла Яўгенавіча прыцягвалі расійскія абшары, і ён з'ехаў у Маскву. «Я плакаў, калі Павел сышоў з прадпрыемства», — прызнаецца заснавальнік дынастыі Яўген Аляксеевіч. Але ад лёсу не сысці, і праз некалькі гадоў «Азот» ізноў стаў для яго родным.
— Вядома, не буду хаваць, аўтарытэт бацькоў адыграў першарадную ролю ў тым, што мяне ўзялі зваротна, — прызнаецца Павел Яўгенавіч. — На сумоўі ў памочніка генеральнага дырэктара прама сказалі, што першы шанец я не апраўдаў, таму пачынаць прыйдзецца з нуля. Узялі ў цэх карбамід-3 апаратчыкам выпарвання 4 разраду.
Дзякуючы уласціваму яму імкненню да пастаўленай мэты і адбывалай тады на прадпрыемстве ратацыі кадраў П. Е. Логіс даволі хутка мінуў прыступкі кар'ерных усходаў. Працаваў начальнікам змены, начальнікам аддзялення, намеснікам начальніка цэха карбамід-3 па тэхналогіі. Сёння ён — намеснік начальніка ўпраўлення па рэалізацыі будаўніцтва азотнага комплексу.
Перад вачыма малодшага сына сям'і Логіса Вячаслава было шмат сямейных прыкладаў працоўнага шляху на «Азоце», таму, будучы вучнем старэйшых класаў, ён ужо настроіўся на хімію. Скончыў Беларускі дзяржаўны тэхналагічны ўніверсітэт. Размеркаванне атрымаў у цэх карбамід-2. Пачынаў апаратчыкам перагонкі пятага разраду. «Праца спадабалася, — кажа Вячаслаў Яўгенавіч. – Адна справа вывучаць тэарэтычныя пытанні хіміі, іншая – адчуць усё сваімі рукамі». Праз некаторы час перайшоў у цэх карбамід-4 начальнікам змены. «Гэта падраздзяленне і паставіла мяне на ногі», — распавёў В. Я. Логіс. Сёння Вячаслаў Яўгенавіч — намеснік начальніка цэха карбамід-4 па рэканструкцыі:
— Успамінаючы людзей, побач з якімі давялося працаваць, не магу не назваць былога начальніка цэха Івана Ўладзіміравіча Барсаня, які шмат чаму мяне навучыў. Сёння на чале стаіць Андрэй Андрэевіч Плахцінскі. Хачу адзначыць тэхнолага цэха Івана Канстанцінавіча Паследняга, начальнікаў аддзяленняў Яўгена Вячаслававіча Кульвіца, Сяргея Аляксандравіча Антропава. Цяпер калектыў у нас малады і энергічны. З усімі працаваць вельмі прыемна.
У 2004 годзе прыйшла на «Азот» па размеркаванні разам з мужам Вячаславам Яўгенавічам Логісам і Марына Валер'еўна. Нарадзілася і вырасла ў Салігорску. Прафесійнае жыццё планавала звязаць з «Беларуськаліем», але сустрэча ў Беларускім дзяржаўным тэхналагічным універсітэце з будучым мужам змяніла ўсе планы. Працоўная біяграфія Марыны Валер'еўны Логіс пачалася з ЦАТК, дзе яна працавала лабарантам хімічнага аналізу па абслугоўванні цэхаў аміяк-3 і 4. У 2010 годзе пасля дэкрэтнага водпуску вярнулася на прадпрыемства ў ЦЗЛ інжынерам-хімікам. Ужо год з'яўляецца начальнікам сектара неарганічных вытворчасцей.
Спачатку выбівалася з агульнай масы прадстаўнікоў дынастыі хімікаў, як сама пра сябе гаворыць, Вольга Канстанцінаўна Гецман-Логіс, жонка старэйшага сына заснавальніка дынастыі.
— Я па адукацыі педагог-псіхолаг, — расказвае яна, — працавала ў Гродзенскім дзяржаўным прафесійна-тэхнічным каледжы бытавога абслугоўвання насельніцтва. У 2015 годзе прыйшла на «Азот».
Пачынала справаводам у аддзеле адміністрацыйнага абслугоўвання. Сёння Вольга Канстанцінаўна — сакратар прыёмнай кіраўніка. «Калі мы збіраемся ўсе разам, то размовы ідуць толькі аб прадпрыемстве, — усміхаючыся, кажа А. К. Гецман-Логіс. — Кожнаму ёсць што расказаць, чым падзяліцца».
Сёння дынастыі — лепшы паказчык таго, што былы прэстыж чалавека працы вяртаецца. Пераемнасць у любой справе выклікае павагу. Асабліва, калі сям'я адказная, выканаўчая і добрасумленная. Як Логісы, якія працуюць такім чынам, каб не выпусціць гонар прозвішча. Бо ўсе яны — звёны аднаго ланцужка, імя якога «Азот».
Іна БУТКЕВІЧ
(2018)