Работнікі прадпрыемства, звязаныя роднаснай сувяззю, імкнуцца, як правіла, не выпусціць марку прозвішча. Адгэтуль добрасумленнае, адказнае, стараннае стаўленне да выкананых абавязкаў. І як следства — стабільнае развіццё ААТ «Гродна Азот», якое шмат у чым залежыць ад захавання, а таксама прымнажэння новых працоўных дынастый. Хімікі, якія прадстаўляюць два і больш пакаленні блізкіх сваякоў, на «Азоце» не рэдкасць. Сярод іх — сям'я Барташэвічаў, якая ўпэўнена ўвайшла ў вытворчую гісторыю адкрытага акцыянернага таварыства.

Маргарыта Фёдараўна — родапачынальнік дынастыі — прыйшла на прадпрыемства ў 1964 годзе. На «Азоце» пазнаёмілася са сваім мужам, Алегам Антонавічам (з 1963 года працаваў апаратчыкам на складзе вадкага аміяку, а затым — у аддзеле абсталявання). Разам вырасцілі і выхавалі дваіх дзяцей. Дачка Алена Алегаўна Краўцэвіч і яе муж Пётр Міхайлавіч звязалі свой лёс з заводам у 1988-м. Вось ужо 13 гадоў паўнапраўным членам калектыву хімікаў з'яўляецца і іх дачка, Вольга Пятроўна Хоха.

У 1961 годзе пасля заканчэння Варонежскага хіміка-тэхналагічнага тэхнікума па спецыяльнасці хімік-аналітык-арганік Маргарыта Фёдараўна Барташэвіч была накіравана на працу ў Нявіннамыск, а праз тры гады прыехала ў Гродна на азотна-тукавы завод. Тады яна ўпершыню і пазнаёмілася з «Азотам». Пачынала старэйшым лабарантам у цэху аміяк-1. Начальнікам лабараторыі была Антаніна Іванаўна Чысцякова, якая шмат зрабіла для арганізацыі яе працы. «Бо, па сутнасці, — успамінае Маргарыта Фёдараўна, — усё толькі пачыналася. Гэта быў складаны этап станаўлення, маса інструкцый, падрыхтоўка да пуску. Патрабавалася шмат сіл, ведаў, энергіі, але мы справіліся».

— Я заўсёды любіла хімію, — распавяла заснавальніца працоўнай дынастыі, — вельмі падабалася спецыяльнасць апаратчыка. З задавальненнем вывучыла яе, і, калі сталі набіраць кадры ў капралактам-1, які будуецца, перайшла туды. Прайшла стажыроўку ў Кемерава, дзе атрымала добрую падрыхтоўку, вярнулася і асвоіла ўсе стадыі вытворчасці ў структурным падраздзяленні.

У перыяд пуску цэха капралактам-1 была старэйшым апаратчыкам іонаабменнай ачысткі і гідрыраванні, а праз некаторы час яе перавялі старэйшым апаратчыкам экстракцыі бензолу. Затым вывучыла галоўны этап тэхналагічнага працэсу — аксіміравання і перагрупоўкі. Такім чынам, давялося папрацаваць на ўсіх асноўных ступенях вытворчасці капралактаму.

У 1980 году на «Азоце» пачалося будаўніцтва цэха капралактам-2, дзе вельмі былі патрэбныя дасведчаныя і пісьменныя працаўнікі. Маргарыта Фёдараўна ў ліку першых перайшла ў новы цэх, удзельнічала і ў яго пуску, дзень якога — 2 лістапада 1981 года — стаў для яе асабліва памятным. «Мне даверылі націснуць на кнопку «Пуск» стадыі аксіміравання, — успамінае Маргарыта Фёдараўна Барташэвіч. — Гэта быў адначасова ўрачысты і адказны момант».

У цэху капралактам-2 старэйшая прадстаўніца дынастыі выпрацавала працоўны стаж па шкоднасці і перайшла ў ЦВС, адкуль у 1998-м пайшла на заслужаны адпачынак.

— Было вельмі сумна ўсведамляць, што мой працоўны шлях падышоў да канца, — распавядае Маргарыта Фёдараўна. — Кантракт мне працягвалі, але я сама вырашыла, што прыйшоў час развітвацца. І, калі б была магчымасць вярнуцца ў мінулае, то сёння ўпэўнена магу сказаць: нічога б не памяняла.

На пытанне «Чым запомніліся працоўныя будні?» М. Ф. Барташэвіч без роздумаў кажа:

— Выдатнымі людзьмі, заўсёды гатовымі дапамагчы і словам, і справай. Вольны час мы часта бавілі разам. Ахвотна, з радасцю хадзілі на дэманстрацыі і суботнікі. Усёй зменай ездзілі ў грыбы, на рыбалку. Жыццё кіпела, было весела! Мой асабісты досвед працы на заводзе акрамя адказнага стаўлення да справы навучыў мяне шанаваць сяброўства і згуртаванасць калектыва.

Маргарыта Фёдараўна Барташэвіч узнагароджана медалямі «За працоўную доблесць» і «За доблесную працу» ў гонар 100-годдзя У. І. Леніна, знакам «Ударнік ХI пяцігодкі». У 1973 і 1978 гадах прызнавалася пераможцам сацыялістычнага спаборніцтва. На ўрачыстым вечары, прысвечаным 50-годдзю ААТ «Гродна Азот», ёй была ўручана Ганаровая грамата «За адданасць роднаму прадпрыемству». У 2014 годзе прафсаюзная арганізацыя завода даручыла Маргарыце Фёдараўне прадстаўляць «Азот» і ў Рэспубліканскім камітэце галіновага прафсаюза, бо яна заўсёды прымала актыўны ўдзел у грамадскім жыцці прадпрыемства. Была і камсоргам, і сакратаром у таварыскім судзе, і прафоргам, і сябрам Беларускага рэспубліканскага камітэта прафсаюза.

Другое пакаленне працоўнай дынастыі Барташэвічаў — дачка Алена Алегаўна і зяць Пётр Міхайлавіч Краўцэвічы. 1988 год — пачатак іх працоўнага шляху на прадпрыемстве.

Алена Алегаўна Краўцэвіч скончыла Гродзенскі політэхнічны тэхнікум па спецыяльнасці «водазабеспячэнне, каналізацыя, ачыстка прамысловых і сцёкавых вод» і па накіраванні некаторы час працавала на ачышчальных збудаваннях «Водаканала». «Праца падабалася, — успамінае Алена Алегаўна, — але прафесія лабаранта неўзабаве надакучыла з-за ўласцівай ёй аднатыпнасці. Вырашыла прыйсці на «Азот», тым больш, прадпрыемства заўсёды было на слыху. У хаце пастаянна абмяркоўваліся завадскія навіны. Нават не працуючы там, я ўжо прозвішча ведала шматлікіх маміных калегаў».

У ААТ «Гродна Азот» працоўны шлях Я. А. Краўцэвіч пачаўся з ЦАТК. Затым, як і маці, яна працавала апаратчыкам экстрагавання ў цэху капралактам-2, прайшла ўсе стадыі вытворчасці і дасягнула шостага разраду. У 1992 годзе скончыла Маскоўскі тэхналагічны ўніверсітэт, і да 2016 года была інжынерам аддзела аховы працы і тэхнікі бяспекі. Сёння Алена Алегаўна — інжынер сектара пажарнай бяспекі ВГВА.

— Мяжы дасканаласці няма, — смяецца яна. — Чалавек павінен увесь час развівацца, расці і ўдасканальвацца.

Вось ужо 30 гадоў у цэху цыклагексанон-1 апаратчыкам працуе Пётр Міхайлавіч Краўцэвіч. За такі працяглы працоўны стаж заканамерна адбываецца змена пакаленняў, але Пётр Міхайлавіч застаецца верным і калектыву, і абранаму шляху. За адданасць справе, шматгадовую і самаадданую працу ён узнагароджваўся Ганаровай граматай канцэрна «Белнафтахім» і знакам «Ганаравы хiмiк».

Як вядома, яблык ад яблыні недалёка падае. Па слядах бабулі Маргарыты Фёдараўны, мамы Алены Алегаўны і таты Пятра Міхайлавіча звязала сваё прафесійнае жыццё з «Азотам» Вольга Пятроўна Хоха. Як і маці, скончыла Гродзенскі політэхнічны тэхнікум. «Я — эканаміст, — распавядае Вольга, — і спачатку не ўяўляла, чым буду займацца на хімічным прадпрыемстве. Аказалася, у яго складзе ёсць асноўныя, дапаможныя і абслуговыя цэхі і падраздзяленні». Пачынала справаводам у ЦПГ, выконвала вялікі аб'ём працы, а потым наступілі кадравыя змены, і перайшла ў бухгалтэрыю. Сёння А. П. Хоха — бухгалтар бюро ўліку матэрыялаў. «Участкі працы мяняюцца, — кажа Вольга, — але спазнаваць нешта новае заўсёды цікава».

Больш за 100 гадоў складае агульны працоўны стаж на заводзе дынастыі Барташэвічаў. На працягу гэтага вялікага адрэзка часу «Азот» заўсёды быў моцным прадпрыемствам, які адрозніваўся пісьменным і дасведчаным калектывам хімікаў. Сёння «Гродна Азот» — малады, энергічны, з уласцівай яму школай загартоўкі, якую прайшлі папярэднія пакаленні і пакінулі ў спадчыну сучаснікам мэтанакіраванасць, адказнасць і традыцыі.

— Працоўныя дынастыі трэба падтрымліваць, — сышліся ў адзінай думцы прадстаўнікі сям'і Барташэвічаў, — бо ў іх складаецца сіла прадпрыемства. Праца аб'ядноўвае, робіць згуртаванай. Хоць мы і працуем у розных структурных падраздзяленнях і сферах дзейнасці, але размова заўсёды адна — пра любімы «Азот», якому жадаем стабільнасці, росквіту і руху толькі наперад!

Іна БУТКЕВІЧ

(2018)